Gervigreind er aðstoðarflugmaðurinn, ekki flugstjórinn.

Þegar ég vann að meistararitgerðinni minni um gervigreind hjá íslenskum sprotum var ein spurning sem brann á nánast öllum sem ég ræddi við, jafnvel þótt hún væri ekki alltaf sögð upphátt: „Mun þessi tækni koma í staðinn fyrir mig? Mun hún gera mína þekkingu og reynslu óþarfa?“

Þetta er eðlilegur ótti. Við heyrum sögur af gervigreind sem getur greint flókin gögn, samið ljóð og jafnvel forritað. Það er því auðvelt að ímynda sér framtíð þar sem allar mikilvægar ákvarðanir í rekstri eru teknar af reikniritum. En það sem ég lærði, bæði í rannsókninni minni og í starfi mínu hjá Mánahöll, er að þessi mynd er í besta falli ófullkomin og í versta falli alröng.

Sannleikurinn er þessi: Gervigreind er ekki flugstjórinn sem tekur yfir stjórnina. Hún er aðstoðarflugmaðurinn. Hún er ótrúlega öflugt tæki sem getur unnið úr upplýsingum, bent á mynstur og lagt til mögulegar leiðir. En það ert þú, frumkvöðullinn, stjórnandinn, sem situr í flugstjórnarsætinu. Það ert þú sem hefur yfirsýnina, skilur samhengið og tekur endanlega ákvörðun byggða á reynslu, gildum og innsæi.

Hvar gervigreindin skín sem aðstoðarflugmaður

Til að skilja hvers vegna þú ert ómissandi þurfum við fyrst að viðurkenna hvar gervigreindin er framúrskarandi. Aðstoðarflugmaðurinn hefur ákveðna yfirburði þegar kemur að því að vinna úr gríðarlegu magni af gögnum hratt og örugglega. Þetta eru verkefni sem mannshugurinn á erfitt með eða hefur einfaldlega ekki tíma fyrir.

Hún sér mynstur í gögnunum sem þú myndir aldrei uppgötva

Hugsaðu um öll þau gögn sem fyrirtækið þitt býr til daglega: sölutölur, umferð á vefsíðu, opnunarhlutfall á póstlistum, fyrirspurnir í þjónustuveri, umsagnir á netinu. Þetta er eins og að horfa á þúsundir mæla í flugstjórnarklefa samtímis. Þú getur ómögulega fylgst með öllu.

Aðstoðarflugmaðurinn, gervigreindin, getur þetta.

• Greining á viðskiptavinum: Hún getur greint kauphegðun þúsunda viðskiptavina og bent þér á hvaða vörur eru oft keyptar saman, hvaða viðskiptavinir eru líklegastir til að hverfa eða hvenær er besti tíminn til að senda út markaðspóst.
• Skilningur á endurgjöf: Hún getur lesið í gegnum hundruð umsagna og dregið saman helstu þemu. Hún getur sagt þér: „Viðskiptavinir elska vöruna en kvarta ítrekað undan sendingartímanum.“
• Rekstrarleg innsýn: Hún getur fylgst með birgðastöðu, spáð fyrir um eftirspurn og látið þig vita af hugsanlegum vandamálum áður en þau verða alvarleg.

Hún sér um að safna saman öllum upplýsingum og setja þær fram á skiljanlegan hátt. Hún er augun þín og eyrun, sem fylgjast með öllum smáatriðunum á meðan þú horfir á heildarmyndina.

Hún sér um rútínuna svo þú getir einbeitt þér að stefnunni

Einn af frumkvöðlunum sem ég ræddi við í rannsókninni minni sagði að gervigreind hefði gert litla teyminu hans kleift að ná árangri sem væri langt handan þess sem áður var mögulegt. Af hverju? Vegna þess að hún tók við öllum endurteknu, tímafreku verkefnunum.

Hugsaðu um aðstoðarflugmanninn sem þann sem sér um allan formsatriðapappírsvinnuna fyrir flugtak:

• Gerð skýrslna: Hún getur tekið saman vikulegar söluskýrslur, greint árangur auglýsingaherferða eða tekið saman fundargerðir.
• Fyrstu drög: Hún getur samið fyrstu drög að bloggfærslum, tölvupóstum eða samfélagsmiðlapóstum, sem sparar þér tíma við að horfa á autt blað.
• Forgangsröðun: Hún getur hjálpað þér að flokka og forgangsraða verkefnum, tölvupóstum og fyrirspurnum svo þú getir byrjað daginn á því sem er mikilvægast.

Með því að létta af þér þessari byrði gefur gervigreindin þér dýrmætasta gjöf sem frumkvöðull getur fengið: tíma til að hugsa. Tíma til að leggja á ráðin, móta stefnu og taka stórar ákvarðanir.

Af hverju þú ert og verður alltaf flugstjórinn

Þrátt fyrir þessa ótrúlegu hæfileika hefur aðstoðarflugmaðurinn verulegar takmarkanir. Hann getur reiknað og greint, en hann getur ekki skilið. Og það er þar sem þú, flugstjórinn, kemur inn. Þín reynsla, dómgreind og innsæi eru eiginleikar sem engin tækni getur enn komið í staðinn fyrir.

Þú skilur samhengið – Gervigreind gerir það ekki

Gervigreind sér tölur og texta. Hún sér ekki heiminn á bak við gögnin.

• Dæmi: Gervigreind gæti séð að sala á ís hafi skyndilega hrunið á Íslandi í janúar og lagt til að þú lækkir verðið eða hættir sölu. Þú, flugstjórinn, veist að það er vetur og þetta er fullkomlega eðlilegt. Þú skilur menninguna, veðurfarið og árstíðabundnar sveiflur.
• Dæmi: Gervigreind gæti séð að ákveðin auglýsing á samfélagsmiðlum fær mörg læk. En þú, flugstjórinn, sérð að athugasemdirnar eru neikvæðar og að fólk misskilur skilaboðin. Þú skilur blæbrigðin í mannlegum samskiptum.

Þín þekking á markaðnum, samkeppninni og viðskiptavinum þínum er samhengisramminn sem gerir gögnin merkingarbær. Án þín eru gögnin bara tölur.

Þú hefur gildi og siðferðiskennd – Gervigreind hefur það ekki

Í rannsókninni minni kom fram skýr ótti meðal frumkvöðla við að „gera mistök í samræmi við reglur“. Gervigreind er hönnuð til að fínstilla fyrir ákveðið markmið (t.d. hámarka sölu). Hún hefur enga siðferðiskennd eða skilning á gildum fyrirtækisins þíns.

• Dæmi: Gervigreind gæti komist að því að ágengasta og persónulegasta auglýsingin skili mestum árangri. En þú, flugstjórinn, veist að slík nálgun gæti skaðað traust viðskiptavina og ímynd vörumerkisins til lengri tíma. Þú tekur ákvörðun sem er í takt við gildi fyrirtækisins, jafnvel þótt hún sé ekki „best“ samkvæmt gögnunum.
• Dæmi: Gervigreind gæti óvart þróað með sér hlutdrægni byggða á gögnunum sem hún fær, til dæmis með því að hafna lánsumsóknum frá ákveðnum hópum oftar en öðrum. Þú, flugstjórinn, berð ábyrgð á því að tryggja sanngirni og jafnræði í rekstrinum.

Þú ert siðferðislegi áttavitinn. Þú tryggir að fyrirtækið þitt sé ekki bara að vaxa, heldur að það geri það á réttan hátt.

Þú hefur dómgreind og innsæi – Hið mannlega forskot

Þetta er kannski mikilvægasti punkturinn. Bestu viðskiptaákvarðanirnar eru ekki alltaf þær sem gögnin styðja best. Þær krefjast oft hugrekkis, innsæis og tilfinningar fyrir því sem koma skal. Þetta er reynsla sem hefur safnast upp yfir mörg ár og sem engin tölva getur endurskapað.

• Dæmi: Öll gögn gætu bent til þess að þú ættir að fjárfesta í vörulínu A, sem er örugg og vinsæl. En innsæið þitt segir þér að framtíðin liggi í vörulínu B, sem er ný og óreynd. Þú tekur áhættuna vegna þess að þú hefur framtíðarsýn sem nær lengra en sölutölur síðasta ársfjórðungs.
• Dæmi: Gervigreind gæti metið starfsumsækjanda sem „fullkominn“ á pappír. En þú, flugstjórinn, finnur í viðtali að viðkomandi passar ekki inn í menningu fyrirtækisins. Þú treystir dómgreind þinni.

Einn frumkvöðullinn í rannsókninni minni sagði þetta mjög vel: „Gervigreind ætti að auka mannlega ákvarðanatöku, ekki koma í stað hennar.“ Hún gefur þér betri upplýsingar til að taka ákvörðun, en hún tekur ekki ákvörðunina fyrir þig.

Að vinna með aðstoðarflugmanninum: Einfalt líkan

Samstarf þitt við gervigreindina ætti að fylgja einföldu ferli:

1. Spyrðu aðstoðarflugmanninn (Gervigreindin): „Hvað segja gögnin? Hvaða mynstur sérð þú? Hverjir eru möguleikarnir?“
2. Greindu upplýsingarnar (Flugstjórinn): „Passar þetta við það sem ég veit um markaðinn? Er eitthvað samhengi sem vélin er ekki að sjá? Er þetta í takt við gildi okkar og langtímamarkmið?“
3. Taktu endanlega ákvörðun (Flugstjórinn): „Byggt á gögnunum OG reynslu minni, þá er þetta rétta leiðin fram á við.“

Þetta líkan tryggir að þú fáir það besta úr báðum heimum: Hraða og greiningargetu tækninnar og visku og dómgreind mannsins.

Þegar ég lauk rannsókninni minni var ég sannfærðari en nokkru sinni fyrr um að gervigreind væri ekki ógn við frumkvöðla, heldur eitt stærsta tækifæri þeirra. Hún er tæki sem getur magnað upp þína eigin hæfileika og gefið þér meiri tíma til að vera stefnumótandi leiðtogi.

Hlutverk þitt sem flugstjóra er ekki að minnka – það er að breytast. Þú ert ekki lengur sá sem þarf að handstýra öllum tökkum og mælum. Þú ert sá sem notar upplýsingarnar frá öllum kerfunum til að sjá heildarmyndina, velja áfangastað og stýra fyrirtækinu þínu óhult í gegnum ólgusjó.

Svo, faðmaðu aðstoðarflugmanninn. Notaðu gervigreind til að fá betri innsýn, sjálfvirknivæða verkefni og kanna nýja möguleika. En gleymdu aldrei hver það er sem situr í flugstjórnarsætinu. Treystu á tæknina til að upplýsa þig, en treystu alltaf á sjálfan þig til að stýra.